
پروردگار میفرماید: «وَإِذْ قُلْتُمْ یَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّائِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا قَالَ أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِی هُوَ أَدْنَى بِالَّذِی هُوَ خَیْرٌ اهْبِطُوا مِصْرًا فَإِنَّ لَکُمْ مَا سَأَلْتُمْ وَضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْکَنَةُ وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ کَانُوا یَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ وَیَقْتُلُونَ النَّبِیِّینَ بِغَیْرِ الْحَقِّ ذَلِکَ بِمَا عَصَوْا وَکَانُوا یَعْتَدُونَ»
میفرماید:
معانی لغات:
طَعَامٍ وَاحِدٍ: یک نوع غذا
اُدعُ: بخواه
یُخْرِجْ: بیرون بیاور
مِمَّا = من ما: از آنچه
تُنبِتُ: میرویاند
بَقْلِهَا: سبزیهایش
قِثّائها: خیارهایش
فُومِها: سیر یا هر چیزی که با آن نان پخته میشود (گندم، جو، عدس، و در مجموع به حبوبات هم گفته میشود)
بَصَلِها: پیازهایش
تِسْتَبْدِلُونَ: جایگزین کردن
أَدْنَى: کمتر
خَیْرٌ: بهتر
اِهْبِطُوا: فرود آمدن
مِصْر: شهر مصر
سَأَلْتُمْ: درخواست کردن
ضُرِبَتْ: مقرر شد
وَالْمَسْکَنَةُ: درماندگی، مسکین از همین ریشه است
بَاءُوا: گرفتار شدن
عَصَوْا: از عصیان یعنی نافرمانی کردن
کَانُوا یَعْتَدُونَ: تجاوز کردند
این آیه به ایرادات بنیاسرائیلی اشاره میکند:
«وَإِذْ قُلْتُمْ یَا مُوسَى لَنْ نَصْبِرَ عَلَى طَعَامٍ وَاحِدٍ»
گفتند: ای موسی، ما نمیتوانیم بر یک طعام صبر کنیم، ما چند نوع غذا میخواهیم. از اینجا ایرادهای بنیاسرائیلی شروع میشود.
«فَادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ»
از خدا بخواه آنچه از زمین رویانده میشود.
«رَبَّکَ یُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْبِتُ الْأَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَ قِثَّائِهَا وَ فُومِهَا وَ عَدَسِهَا وَ بَصَلِهَا»
از سبزیهایش و خیارهایش و سیرهایش و عدسهایش و پیازهایش.
قبلاً گفته شد که غلات دیگری مانند گندم و جو که از آنها نان تهیه میشود، از فومها هستند.
قَالَ: موسی به قومش گفت: من برای شما میوههای بهشتی فراهم میکنم (مَن و سَلوی) و حال شما اینها را میخواهید؟ چیزهایی که از زمین رویانده میشود؟
بنابراین موسی فرمود: «أَتَسْتَبْدِلُونَ الَّذِی هُوَ أَدْنَى»
آیا تبدیل میکنید چیزهای پست و فرومایه را به آنچه برایتان خیر بود؟
«هُوَ أَدْنَى بِالَّذِی هُوَ خَیْرٌ»
«اِهْبِطُوا مِصْرًا»
نزول کنید (پایین روید) و به شهر مصر برگردید.
«فَإِنَّ لَکُمْ مَا سَأَلْتُمْ»
و در آنجا هر چیزی که میخواهید، درخواست کنید، برایتان وجود دارد.
«وَضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْکَنَةُ»
و بر آنها ذلت و خواری و بیچارگی و مسکینی زده شد.
«وَبَاءُوا بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ»
و غضب خدا بر آنها هموار شد.
«ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ کَانُوا یَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ»
و این غضب به سبب کفری که ورزیدند، بود.
شکر نعمت نعمتت افزون کند،
کفر نعمت از کفت بیرون کند.
بنابراین، بنیاسرائیل با وجود نعمتهای زیادی که داشتند، ولی باز هم زیادهخواهی و حرص و طمع زیاد، آنها را وادار به کفر کرد. خداوند هم بر آنها غضب کرد.
بشر امروزی هم اینچنین است. خداوند به آنها خانه میدهد، ولی خانهی بزرگتر میخواهند. یا ماشین میدهد، ماشین دیگری میخواهند. و یا فرزند میدهد، ناشکری میکنند. ما باید نعمتهایی که خداوند به ما داده شکر کنیم.
«ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ کَانُوا یَکْفُرُونَ بِآیَاتِ اللَّهِ»
آیات الله چیست؟ نعمتهایی است که خداوند میدهد.
«وَیَقتُلوُنَ النَّبییّنَ»
وقتی هم به آنها هر چیزی را که تقاضا میکردند داده نمیشد، با نبیین (انبیاء) بحث میکردند، و آنها را میکشتند.
«بِغَیرِ الحَقّ»
به ناحق (میکشتند).
«ذَلِکَ بِمَا عَصَوْا وَکَانُوا یَعْتَدُونَ»
به سبب نافرمانی و تعدی و تجاوزی که از حدود الهی میکردند، به خشم و قهر و غضب خدا گرفتار شدند.
خدایا، به ما توفیق شکر عنایت بفرما. الهی آمین.
